Mühasib və psixologiya
1-ci hissə
Mühasibin emosional intellekt etikası
Mühasibin uğura çatması üçün işgüzar və peşəkat keyfiyyətlər, idarəetmə fəaliyyətində müxtəlif metodlar və fəndlər çox zəruridir. Lakin, digər tərəfdən, mühasibat uçotu xüsusi, funksional və tətbiqi iqtisadiyyat elmidir.
Bu cür elmlərdə insan amili mütləq şəkildə əhəmiyyətli rol oynayır. Mühasibat uçotuna əlavə kimi bu o deməkdir ki, bu amil nəzərə alınmadan mühasibat sistemində yaranan məlumatların həqiqiliyini, etibarlılığını və yetərliliyini qiymətləndirmək mümkün deyildir.
İnsan amilinə intellektual və şəxsi keyfiyyətlər daxildir: bilik, qabiliyyət, intellekt, emosional-iradə sahəsi, xarakter. Bu keyfiyyətlər iki xüsusiyyətə malikdir.
Birincisi, mühasibin peşəkar, idarəetmə səlahiyyətinin qurulduğu təməl hesab olunur.
İkincisi, korreksiyaya daha çətin uyur: düşüncə tərzini və ya xarakteri dəyişdirmək, mühasibat uçotu ilə əlaqəli qərarlar qəbul etmək metodikasını mənimsəməkdən və ya texnologiyalar təşkil etməkdən, daha çətindir.
Mühasibat və analitik fəaliyyətin psixoloji komponentinin problemi müxtəlif aspektlərdə nəzərə alınmalıdır:
- mühasibat və analitik məlumatların dərk olunmasının mürəkkəbliyi;
- məlumat mənbələrinin müxtəlifliyi;
- məlumatdan istifadə edənlərin kateqoriyası;
- şəxsiyyət tiplərinin psixoloji rənagərəngliyi.
Eləcə də emosional intellekt də vacib rol oynayır, yəni, praktiki adamlara xas olan vərdişlər sistemi.
Emosional intellektə şəxsi və sosial nöqteyi-nəzərlər, sağlam düşüncə və hissiyat, siyasi və sosial vəziyyəti hiss etmək, stresin öhdəsindən gəlmək, düzgün qərarlar qəbul etmək, rasional baxışlar və intuisiyadan çıxış etməklə ətrafınızdakılarla savadlı şəkildə əlaqə qurmaq, özünə əlverişli olan kompromisslər axtarıb tapmaq və özünün impulsiv həyəcanının idarə etmək aiddir. Bütün bu istiqamətlə bilavasitə mühasibat peşəsi ilə əlaqəlidir.
Məqalənin 2-ci hissəsini bu linkə daxil olmaqla oxuya bilərsiniz.
Teleqram kanalımıza üzv olun
Mühasib şəxsiyyətinin intellekti və psixoloji tipləri
Mühasibin bu və ya digər şəxsiyyət tipinə aid olması onlar tərəfindən qeyd olunan mühasibat obyektlərinə bəzi məhdudiyyətlər tətbiq edə bilər.
İntellekt – insanın müxtəlif məlumatları qəbul etməsi, onları emal etməsi, rəngarəng məsələlərin həlli zamanı biliklərə söykənməsi ilə əlaqəli əqli qabiliyyətdir.
İntellekt özlüyündə psixologiyada ən ziddiyyətli bir anlayışdır və təhlili, yaradıcı (biliklər sahəsində kombinə etmək qabiliyyəti və yeni ideyalar və yanaşmalar təklif etmək) və kontekstual düşüncənin (bu biliklərin təcrübədə tətbiqi) uzlaşmasından təşkil olunub.
analitik düşüncə + yaradıcı düşüncə + kontestual düşüncə = intellekt
