Böyük çin çöküşü: O yeni dünya böhranının başlanğıcı ola bilərmi (2-ci hissə)
Çin Kommunist partiyası yerli oliqarxlardan öz pullarını xalqla bölüşməyi xahiş edib və bu birjalarda panikaya səbəb olub.
Nəhayət, daha bir versiya da vardır – konspiroloji versiya. Məsələn, Çində bir neçə sənaye sahəsində bazarın yenidən bölüşdürülməsi baş verir. Hazırkı qadağalar isə – rəqiblərin lobbiçiliyinin nəticəsidir. Məsələn, Didi çox aktiv şəkildə öz müştəri bazasını itirməkdədir. Onun müştərilərini bu sahədə işləyən digər şirkətlər ələ keçirirlər. Alibaba şirkəti isə bazarda olan payını digər onlayn-riteylerə – JD.com-a güzəştə gedir.
Bunlar bir- biri ilə birbaşa rəqibdirlər. Lakin, sonuncu şirkət Si Tszinpinin əyalətindədir. Çox güman ki, Çin respublikasının rəhbəri ona himayəçilik edir.
Bundan sonra nə olacaq?
Çin səhmlərinə xarici investorlar sərmayə yatırıblar. Çinin şirkətləri olduqca perspektivli hesab olunurlar. Onlar demək olar ki, bütün sənaye sahələrində, hətta yüksək texnologiyalı sahələrində də Amerika şirkətləri ilə ilə rəqabət aparırlar. Və indi onların perspektivləri olduqca qeyri -müəyyəndir.
Tənzimləyicilər, ən mənfi proqnozların belə uyğun gələ bilməyəcəyi xəyal gücünü göstəriblər. Repressiya kampaniyası başa çatana qədər, böyük Çin şirkətlərinin səhmlərinin maliyyə nəticələrindən asılı olmayaraq, dəyərinin artması çətin olacaq. Ən böyük Çin korporasiyalarının iş modeli antiinhisar qanunlarının sərtləşdirilməsi səbəbindən korrektə oluna bilər, – investbankir Yevgeniy Koqan öz teleqram-kanalında belə yazıb.
Onun fikrincə, şirkətlərin xərcləri arta bilər. Məsələn, əməkhaqqı və ya işçilərin sosial təminatı (o cümlədən, doğum sayının stimullaşdırılması üzrə yeni tədbirlər çərçivəsində) və ya sahə layihələri investisiya üçün. Bütün bunlar rentabelliyə təsir göstərə bilər.
Amma, Çindəki vəziyyət çətin ki, dünya böhranı üçün katalizator rolunu oynasın. Bütün hallarda yerli səhmlərin qiymətdən düşməsinin səbəbləri lokaldır. 1997-ci ildə Asiyada genişmiqyaslı maliyyə böhranının başladığı və daha sonra Rusiyaya yayıldığı vəziyyətin təkrarlanacağını gözləməyə hələ ki, ehtiyac yoxdur.
Bundan əlavə, ABŞ birjalarında da vəziyyət pisləşməkdədir. Amma, orada Çin hakimiyyət orqanlarının etdiyi kimi, hələ ki, pandemiya ilə mübarizə üçün dərəcələri artırmırlar və maliyyələşdirmə miqdarını azaltmırlar. Lakin, gec və ya tez ABŞ da bunu etməlidir. Bunun ardınca isə qanunauyğun olaraq Qərb fond bazarlarında da iflas yaşanacaq, bu isə öz növbəsndə dünya böhranının spiralını fırladacaq.
Teleqram qrupumuza üzv olun
