Dövlətin iqtisadi siyasəti (4-cü hissə)
Şəxsi maraqların əldə edilməsində uğur qazanmaq üçün şərt bu və ya digər hərəkətlərdən maksimum səmərə əldə etmək və son məsrəflərin minimallaşdırılmasıdır. Dövlət özünün məcburetməsi ilə aşağıdakılara kömək edir:
- artan müsbət xarici təsirlər (xarici faydalar), insanları ümumi maraqlar naminə hərəkət etməyə təşviq etmək;
- transaksiya xərclərinin azaldılması, bütün əməliyyat iştirakçıları üçün mənfəəti artırır;
- məsrəflərin azaldılması, vətəndaşlar üçün faydaların artırılması, yaxşı işləyən bir ədliyyə sistemi, milli müdafiə sistemi yaratmaq, yollar və məktəblər tikmək.
Bununla birlikdə, dövlət məcburiyyəti vətəndaşların maraqları və hərəkətlərinin uyğunlaşdırılması üçün yeganə əsas ola bilməz. Sonuncular razılaşdırma, lobbiçilik və digər mexanizmlərlə qanunverici və hökumət tərəfindən qəbul edilən qərarlara təsir edə bilərlər. Ayrı-ayrı qərarlar “təzyiq qrupları”nın təsiri altında formalaşa bilər. Deməli, dövlətin qərarları səmərəsiz, cəmiyyətin uzunmüddətli maraqlarına uyğun olmaya bilər ki, bu da bir sıra səbəblərdən irəli gəlir.
- Siyasətçilərin səhvləri. Onlardan birinin müvafiq təhsili yoxdur və iqtisadi materiyalarda zəifliyi var; digərləri Keynesin qeyd etdiyi kimi köhnəlmiş iqtisadi nəzəriyyələrin köləsi olur; üçüncülər öz maraqlarını güdürlər, məsələn, növbəti seçkilərdə qazanmaq arzusu; dördüncülər, ictimai maraqlarla bağlı öz fikirlərini rəhbər tuturlar. Məsələn, 90-cı illərə qədər Qərb ölkələrində maliyyə federalizmi və ayrıca götürülmüş ölkə daxilində iqtisadi siyasətin uzlaşmasının təmin edilməsi məsələlərinə az diqqət yetirilirdi.
- Əvvəlki qərarların nəticələri. Mövcud iqtisadi siyasət böyük ölçüdə əvvəlki hökumətin hazırkı siyasətçilərin seçməyindən fərqli şərtlər yaradan qərarları ilə müəyyən edilir. Sən demə, sosial, vergi və digər güzəştlərin azaldılması ilə müqayisədə, dövlət aparatının həcminin artırılması ilə bağlı qərarlar qəbul etmək daha asandır.
- İqtisadi siyasət alətlərinin yetərincə mənimsənilməməsi, menecerlər və idarə olunanların maraqları arasındakı fərqlər. İqtisadi siyasət alətləri dövlət qulluqçularının yuxarıda qəbul olunmuş qərarları yerinə yetirən aydın və səmərəli fəaliyyətinə güvənən dövlət rəhbərliyinin tam nəzarəti altındadır. Lakin, bürokratiya səmərəsiz və ya korrupsiyalı ola bilər, alınan direktivləri təhrif edə bilər və ya iqtisadi siyasət vasitələrini dar maraqları üçün istifadə edə bilər.
Teleqram qrupumuza üzv olun
