Mühasibat uçotu nəzəriyyəsi mühasibat uçotunun təbiətini öyrənmək üçün vahid sistemlər təşkil edən bir-birinə bağlı prinsiplər, təriflər və qərarlar arasında razılaşdırılmış bir sıradır. Bu baxımdan mühasibat uçotu nəzəriyyəsinin əsas məqsədi mühasibat təcrübəsinin inkişafını qiymətləndirmək üçün əsas ola biləcək məntiqə əsaslanan prinsiplər sisteminin inkişaf etdirilməsidir. Bu yeni ideyaların inkişafı üçün və uçot sistemi prosesində seçimə kömək etmək üçün konseptual bazadır.
Mühasibat uçotu üzrə tədqiqatların tətbiqi xarakteri, eksperimental təkmilləşdirilmə və onların nəticələrinin həyata keçirilməsinin zəruriliyini irəli sürür. Eksperimentlər çox zəhmət tələb edən tədqiqat işləri mərhələsində məsul pillə hesab olunur, ona görə eksperimentlə bağlı plan hazırlamaq çox zəruridir, hansı ki, bu zaman tapşırıqları, həcmi, ardıcıllığı, müddəti və keçirilmə yeri, xərcləri müəyyən etmək lazım gəlir.
Mühasibat uçotu tədqiqatları sahəsi obyektin idarə olunması məqsədilə onun təkmilləşdirilməsinə istaqamətlənib. Bundan çıxış edərək idarə olunan obyekt barədə bütün məlumatları ən ümumi şəkildə belə təsnifatlaşdırmaq olar:
- qanunvericilik aktları;
- normativ materiallar;
- hesabat və statistik mənbələr;
- mühasibat uçotu məlumatları və proqnoz göstəriciləri;
- ədəbiyyat mənbələri;
- obyektin tədqiqat məlumatları.
Mühasibat uçotu, təhlil və audit – idarəetmə sisteminin ən mühüm tərkib elementləridir. İdarəetmənin özü kimi onlar da müəyyən iqtisadi obyektlərə istiqamətlənib. Ona görə bu sahədə tədqiqatlar zamanı əsas informasiya mənbələri bilavasitə müvafiq müəssisələrin fəaliyyəti ilə əlaqəli məsələlərə aid sənədlər hesab olunur. İlk növbədə isə onlara normativ sənədlər aiddir.
Başlıca ədəbiyyatın emalından sonra təcrübənin öyrənilməsinə müraciət etmək bir zərurətdir. Mühasibat uçotu, təhlil və audit – bu, iqtisadi fəaliyyətin tətbiqi sahəsidir, o səbəbdən təcrübi biliklər mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Yalnız kitabxanada, kafedra laboratoriyasında işləməklə kifayətlənmək olmaz, əməli fəaliyyət təcrübəsini müəssisələrin mühasibatlıqlarında, istehsal şərtləri əsasında öyrənmək çox zəruridir.
Nəzəri təkmilləşdirmələrn təcrübədə tətbiqi bir çox amillərdən asılıdır. İstehsalı yaxşı bilən tədqiqatçı mühasibat, nəzarət və təhlil işlərinin bütün xüsusiyyətlərini nəzərə alacaq. Səviyyə nə qədər genişdirsə, mövzuların hazırlanması bir o qədər səmərəli olacaq.
Faktiki materialların öyrənilməsi tədqiqat işlərinin zəruri elementi hesab olunur. Ona müəssisənin fəaliyyətinin uçot, plan, normativ, təhlil,statistik informasiyalar aiddir.
Mühasibat uçotu məlumatları, nəzarət və təhlili hesabatlılığa transformasiya olunur, bu zaman keyfiyyətcə yeni informasiya yaradır, hansı ki, dövlət statistika sistemində ümumiləşdirilir, sosial və iqtisadi inkişafın nəticələrini əks etdirir.
Həmin məlumatların faktiki yığımı və emalı itisadi tədqiqatların başlıca məqsədlərinə, iqtisadi subyektlərin rasional elmi tövsiyələr üzrə qurucuuğuna tabe etdirilib.
Mühasibat uçotu elmi tədqiqatdır.
Məqalənin 1-ci hissəsini bu linkə daxil olaraq oxuya bilərsiniz
Həmçinin bax:
Ən son mühasibat xəbərlərini qaçırmaq istəmirsinizsə, bu linkə daxil olaraq XƏBƏRLƏRƏ ABUNƏ OLUN.
Mühasibat, Audit və Kadr Xidmətləri üçün linkə daxil olun.
