Mühasibin həyatında statistikanın rolu
“Statistika” sözünün özü çoxmənalıdır. Hal-hazırda onun minə yaxın tərifini sadalamaq olar. İqtisadçılar, riyaziyyatçılar, sosioloqlar, filosoflar və əlbəttə ki, statistlərin özləri statistikanı elm kimi müəyyən etməyə çalışırdılar. Bunlardan ən geniş yayılmışları belə deyir:
Statistika – kütləvi statistik (kəmiyyət və ya keyfiyyət) məlumatların toplanması, ölçülməsi və təhlili ilə bağlı ümumi məsələləri əks etdirən bir bilik sahəsidir; kütləvi ictimai hadisələrin kəmiyyət tərəfinin ədədi formada öyrənilməsi.
Statistika bu gün dövlət iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynayır, statistika dövlət idarəçiliyinin aləti kimi çıxış edir. Statistikanın ən böyük üstünlüyü o hesab olunur ki, bütün statistik məlumatlar rəqəmsal şəkildə təqdim olunur və dövlət kütləvi hadisələrin miqyasını hər hansı bir şeyə nisbətən qiymətləndirə bilər. Məsələn, siz bilirsinizmi ki:
- ən çox şəhər tipli yaşayış məntəqələri (sayı 21-dir) Karaqanda vilayətindədir;
- 2016-cı ildə adambaşına 6 kiloqram şokolad, 25.7 kiloqram şəkər və 7.6 litr şirə istehsal edilmişdir;
- holland qızılgüllərinin yetişdirilməsi üzrə ən güclü istixana kompleksi Pavlodar vilayətində istifadəyə verilib və məhsuldarlığı ildə 10 milyon qızılgülə qədərdir;
- qadın gün ərzində ev işlərinə (yemək hazırlamaq, paltar yuyulması, qab-qacağın yuyulması, təmizlik işləri və s.) orta hesabla 4 saat 6 dəqiqə vaxt sərf edir;
- kişilər qadınlara nisbətən öz həyatlarından daha çox razıdırlar (60,3% və 53,5 %);
- Qazaxıstanda ən yüksək ödənişli peşə, təyyarə pilotudur;
- mühasib peşəsi ən çox tələb olunan peşələr onluğuna daxildir.
Və bu, statistikanı öyrənən yalnız kiçik bir anlayışdır. Bu sənaye sayəsində toplanan məlumatlara görə, ölkənin və dünyanın iqtisadi və siyasi fəaliyyətinin, müasir insan cəmiyyətinin necə inkişaf etdiyini müşahidə edə bilərik. Həmçinin, bu statistikaya əsasən, təsərrüfat subyektlərinin işinin yaxşılaşdırılması və ya pisləşməsi barədə nəticələr çıxarmaq olar.
Statistika mühasibə nə üçün lazımdır?
Belə bir fikir var ki, mühasibin statistika ilə maraqlanmasına ehtiyac yoxdur. Niyə? Bir mütəxəssisin vəzifəsi mühasibat və vergi uçotunu aparmaqdır, biznesin idarə edilməsi artıq onun vəzifələrinə daxil deyildir.
Əlbəttə, biznes prosesləri mühasib tərəfindən idarə olunmur, lakin onun peşəkar rəyi rəhbərin idarəetmə qərarını dəyişə bilər, bəzən isə təsərrüfat subyektinin tarixinin gedişini köklü şəkildə dəyişdirə bilər. Və mühasibin əsas köməkçi statistika hesab olunur.
Mühasiblərin çalışdığı dövr üçün ortalama rəsmi valyuta məzənnəsi də statistikadır. Bir neçə dövr üçün maliyyə və iqtisadi fəaliyyət göstəriciləri – və bunlar da statistikadır.
Gördüyünüz kimi, statistika mühasibat və biznesin idarə edilməsi ilə çox sıx bağlıdır. Dövlət səviyyəsində statistika müəyyən sahələrdə vəziyyət barədə məlumat vermək üçün zəruri olan əhəmiyyətli xəbər kütlələrini strukturlaşdırmağa imkan verir.
Belə ki, bu, investorlar üçün mühüm rol oynayır, çünki dövlət iqtisadiyyatının artım dinamikasını müşahidə etməyə imkan verir. Statistika həm vətəndaşlar, həm də səlahiyyətlilər üçün maraqlıdır və ölkədəki proseslərdən bəhs edir: demoqrafik böyümə və ya böhran, rifahın artması və ya azalması və s. Mühasibin vəzifəsi dövləti ümumi mənzərənin formalaşacağı məlumatlarla təmin etməkdir.
Teleqram qrupumuza üzv olun
