Vergi auditi – maliyyə təhlükəsizliyinizin zəmanəti

Vergi qanunvericiliyinin mürəkkəbliyi və dəyişikliyə meyilliliyi müəssisələr üçün idarəolunmaz risklər yarada bilər. Müasir biznes mühitində sadəcə qanuna uyğun fəaliyyət göstərmək kifayət deyil; həm də qanunauyğunluğun müstəqil və peşəkar təminatına ehtiyac var. Məhz bu məqamda vergi auditi xidməti müəssisənin maliyyə təhlükəsizliyinin əsas aləti kimi çıxış edir.

Biznes risklərini sıfırlamaq və maliyyə intizamını gücləndirmək istəyirsinizsə, Audit.Az MMC-yə müraciət edin. Şirkət Azərbaycanın qanunvericiliyindəki ən son dəyişiklikləri izləyərək, şirkətinizin vergi öhdəliklərini beynəlxalq standartlara uyğun şəkildə yoxlayır və sizə etibarlı audit rəyi təqdim edir.

1. Vergi auditi: mahiyyəti və fundamental əhəmiyyəti

Vergi auditi – müəssisənin vergi uçotunun, hesabatlarının və öhdəliklərinin Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə və digər normativ hüquqi aktlara tam uyğunluğunun müəyyən edilməsi məqsədilə həyata keçirilən müstəqil peşəkar yoxlama xidmətidir.

Bu prosesin əsas məqsədi (hüquqi və ya fiziki şəxsin) vergi bəyannamələrində və mühasibat sənədlərində mövcud ola biləcək səhvləri, uyğunsuzluqları və risk zonalarını Dövlət Vergi Xidməti (DVX) tərəfindən səyyar yoxlamadan öncə aşkar edib aradan qaldırmaqdır.

Audit rəyi – audit xidməti nəticəsində auditor (və ya auditor təşkilatı) tərəfindən verilən rəsmi sənəddir. Vergi auditi kontekstində, bu rəy müəssisənin vergi öhdəliklərinin hesablanmasının və ödənilməsinin AR VM-ə uyğunluq dərəcəsi barədə auditorun əsaslandırılmış fikir və nəticələrini əks etdirir. Bu rəy biznes qərarları üçün etibarlı mənbə rolunu oynayır.

1.1. Vergi Auditinin Strateji Faydaları

Belə xidmətlərdən istifadə biznes üçün sadəcə xərc deyil, həm də uzunmüddətli investisiyadır:

• cərimə risklərinin minimuma endirilməsi: yoxlama nəticəsində aşkar edilən səhvlərin DVX tərəfindən aşkarlanmasından əvvəl aradan qaldırılması potensial cərimə və sanksiyaların qarşısını alır;
• vergi yükünün optimizasiyası: peşəkar auditorlar qanuni çərçivədə istifadə edilməmiş vergi güzəştlərini və azadolmalarını aşkar edərək şirkətin vergi yükünü optimallaşdırmağa kömək edir;
• maliyyə intizamı və şəffaflıq: audit prosedurları mühasibat və vergi uçotunun dəqiqliyini və şəffaflığını artırır, bu da daxili idarəetmə keyfiyyətini yüksəldir;
• investor güvəni: xüsusilə böyük investisiyalar və ya kredit cəlb etmə proseslərində təmiz bir audit rəyi müəssisənin etibarlılığını və maliyyə intizamını sübut edir.

2. Vergi auditinin növləri və tətbiq sahələri

Belə yoxlamalar öz təşəbbüskar mahiyyətinə görə bir neçə əsas növə bölünür və fərqli tətbiq sahələrini əhatə edir. Audit.Az MMC-nin yüksək ixtisaslı komandası tərəfindən həyata keçirilən vergi auditi xidmətləri hər bir sahibkarın və ya maliyyə menecerinin ehtiyaclarına uyğun, sifarişçinin maliyyə vəziyyətinə uyğunlaşdırılmış şəkildə təqdim olunur.

Audit.Az-ın xidmətləri ilə daha ətraflı tanış olmaq üçün buraya keçid alın.

2.1. Əsas Növləri

 2.2. Audit nəyi əhatə edir?

Vergi auditi bütün vergi elementlərini əhatə edə bilər, lakin əsas diqqət aşağıdakı sahələrə yönəldilir:

1. ƏDV-nin auditi: Vergi tutulan əməliyyatların düzgün müəyyən edilməsi, vergi krediti və ƏDV bəyannamələrindəki uyğunsuzluqların yoxlanılması.
2. Mənfəət/gəlir vergisinin auditi: Gəlirlərin tanınması, xərclərin Vergi Məcəlləsinin tələblərinə uyğun olaraq gəlirdən çıxılması, amortizasiya normalarının düzgün tətbiqi.
3. Ödəmə mənbəyində tutulan vergilərin auditi: Əcnəbi rezidentlərə edilən ödənişlər, dividentlər və faizlər üzrə vergilərin düzgün hesablanması və büdcəyə köçürülməsi.
4. Sadələşdirilmiş verginin auditi: Kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərində dövriyyənin və vergi öhdəliyinin düzgün hesablanması.

3. Vergi auditinin hüquqi bazası: milli və beynəlxalq normalar

Proses ciddi hüquqi bazaya əsaslanır ki, bu da audit rəyinin etibarlılığını və hüquqi qüvvəsini təmin edir.

3.1. Milli hüquqi norma

Azərbaycan Respublikasında vergi auditi fəaliyyəti əsasən iki əsas normativ hüquqi akta əsaslanır:

• Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi – bu Məcəllə vergi öhdəliklərini, vergi uçotunun aparılması qaydalarını və vergi orqanlarının səlahiyyətlərini müəyyən edir. Auditorlar yoxlamalarını məhz bu Məcəllənin tələblərinə uyğunluq baxımından həyata keçirirlər.
• “Auditor xidməti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu -bu Qanun auditor xidmətlərinin göstərilməsinin ümumi qaydalarını, auditorların hüquq və vəzifələrini, eləcə də auditor təşkilatlarının lisenziyalaşdırılmasını tənzimləyir.

3.2. Beynəlxalq hüquqi norma

Vergi auditi beynəlxalq səviyyədə birbaşa Beynəlxalq Audit Standartları (BAS/ISA) tərəfindən tənzimlənməsə də, auditin ümumi keyfiyyət və metodologiya standartları BAS-a uyğun olaraq həyata keçirilir.

• BAS-ın təsiri: xüsusilə böyük və beynəlxalq şirkətlərin yoxlanması zamanı auditorlar ISA 315 (Maliyyə Hesabatlarının Auditində Əhəmiyyətli Təhrif Riskini Müəyyənləşdirmək və Qiymətləndirmək) kimi standartlardan istifadə edərək, vergi risklərini (o cümlədən, ikiqat vergitutma risklərini) qiymətləndirirlər.
• ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılmasına dair sazişlər: Beynəlxalq əməliyyatların auditi zamanı Azərbaycanın digər ölkələrlə imzaladığı ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılmasına dair beynəlxalq sazişlərin tətbiqinin düzgünlüyü yoxlanılır.

4. Azərbaycanda vergi auditi xidmətlərinin dəyəri və minimal hədlər

Qiymətlər fərdidir qiyməti fərdi və işin mürəkkəbliyindən asılıdır, lakin Azərbaycanda bu sahədə minimal xidmət haqqı hədləri Auditorlar Palatası tərəfindən müəyyən edilmişdir.

4.1. Qiymətlərin Tənzimlənməsi

Auditorlar Palatası tərəfindən müəyyən edilmiş minimal tariflər əsasən illik maliyyə hesabatlarının auditi üçün nəzərdə tutulsa da, bu, vergi auditi də daxil olmaqla, bütün keyfiyyətli audit xidmətlərinin bazar qiymətlərinə dolayı təsir göstərir.

• Dövriyyəyə əsaslanan qiymətlər – minimal tariflər adətən müəssisənin illik dövriyyəsindən və fəaliyyət sahəsindən (bank, sığorta, qeyri-maliyyə sektoru) asılı olaraq faizlə müəyyən edilir.
• Vergi auditi üzrə qiymət meyarları – xüsusi vergi auditi üçün qiymətlər aşağıdakı amillərə əsaslanır:

• yoxlamanın həcmi: yoxlanılacaq vergi növlərinin sayı və əhatə olunacaq dövr.
• mühasibat uçotunun vəziyyəti: uçotun nizamsız olması və ya sənədləşmə çatışmazlığı qiyməti artırır.
• auditorun təcrübəsi: xüsusi ixtisaslaşmış və yüksək təcrübəli auditorların cəlb edilməsi.

 Xidmətin ilkin mümkün dəyərini hesablamaq üçün kalkulyatordan istifadə et.

5. Optimal həll yolu: Audit.Az MMC-nin vergi auditi xidməti

Daim dəyişən vergi qanunvericiliyi şəraitində biznesinizin təhlükəsizliyini etibarlı peşəkarlara həvalə etmək zəruridir. Audit.Az MMC bu sahədə ən yüksək standartlara cavab verən vergi auditi xidmətləri təklif edir.

Audit.az MMC ilə əməkdaşlığın əsas üstünlükləri:

• kompleks təhlil: müəssisənizin yalnız hesabatlarını deyil, həm də vergi risklərini yaradan daxili proseslərini kompleks şəkildə təhlil edən peşəkar auditorlar komandası.
• proaktiv riskin idarə edilməsi: yalnız səhvləri aşkar etməklə kifayətlənməyib, gələcəkdə vergi risklərinin qarşısını almaq üçün praktiki və qanuni tövsiyələr təqdim edilir.
• etibarlı audit rəyi: bütün milli və beynəlxalq normalara uyğun, hüquqi qüvvəyə malik, əsaslandırılmış audit rəyi ilə təminat.

Biznesinizin maliyyə dayanıqlığını təmin etmək, cərimə risklərini minimuma endirmək və vergi yükünü qanuni yollarla optimallaşdırmaq üçün vergi auditi zəruri bir addımdır. Peşəkar yanaşma və dəqiqliklə fərqlənən audit.az komandası ilə əməkdaşlıq edərək, bu prosesin effektivliyini maksimum dərəcədə artıra bilərsiniz.

Biznesinizin təhlükəsizliyi barədə suallarınız yaranarsa, şirkətin rəsmi saytına saytına daxil olaraq Audit.Az MMC-nin vergi auditi xidmətləri haqqında ətraflı məlumat ala və ya ilkin konsultasiya üçün müraciət edə bilərsiniz.