» » » Mühasibat balansının əhəmiyyəti və funksiyaları

Mühasibat balansının əhəmiyyəti və funksiyaları

posted in: Məqalə, Xəbər | 0
birbank biznes

vergiyə cəlb , Vakansiya , Əsas Vəsaitlər üzrə mütəxəssis , İşçinin vəfatıBalansın əhəmiyyəti və funksiyaları. Mühasibat balansı – bu, müəyyən hesabat tarixinə görə təşkilatın əmlak və maliyyə vəziyyətini pul ifadəsində əks etdirən göstəricilər sistemidir.

O, təşkilatın vəsaitlərini müəyyən tarixdə (hər ayın 1-də) onların növlər və yaranma mənbələri üzrə pul qiymətləndirilməsində ümumiləşdirir və qruplaşdırır.

Əsas funksiyaları: 

  • Müstəqil mühasibat balansının mövcudluğu hüquqi şəxsin əlamətlərindən biridir;
  • Maddi vəsait ehtiyatının kəmiyyət və keyfiyyət xarakteristikaları təsərrüfat subyektinin sərəncamında onun əmlak vəziyyəti haqqında rəhbərlərə, mülkiyyətçilərə və səhmdarlara məlumat verir;
  • Sahibkarlıq riskinin dərəcəsini göstərir;
  • Son maliyyə nəticəsini müəyyənləşdirir.

Mühasibat balansının strukturu:

Balans iki tərəfli cədvəl şəklində qurulur ki, bu da bir tərəfdən vəsaitlərin növlərini, digər tərəfdən onların formalaşması mənbələrini ayrı-ayrılıqda göstərməyə imkan verir.

Mühasibat uçotunda vəsaitlərin növləri və onların yaranma mənbələri hesablar altında şifrələnir.

Balansın aktivi növlərindən və yerləşdirilməsindən asılı olaraq bir təşkilatdakı vəsaitlərin qruplaşdırılmasıdır.

Balansın passivi təşkilat fondlarının formalaşma mənbələrindən və hədəf təyinatından asılı olaraq qruplaşdırılmasıdır. Hər bir həmcins növlər və ya mənbələr balansın maddələri adlanır, mühasibat uçotunda isə hər bir maddə hesab altında şifrələnir.

Aktivdə iki bölmə olur:

I – “Dövriyyədənkənar aktivlər”;

II – “Dövriyyə aktivləri”.

Passivdə üç bölmə olur:

I “Kapital və ehtiyatlar”;

II “Uzunmüddətli öhdəliklər”;

III “Qısamüddətli öhdəliklər”.


İqtisadiyyatda dempinq: mahiyyəti, səbəbləri və nəticələri


Hər bir bölmə maddələrdən ibarətdir. Hər bir maddənin öz sıra nömrəsi var və bir və ya bir neçə obyekt barədə məlumatı ehtiva edir.

İqtisadi maraqların təsiri altında balansdakı dəyişikliklər: təşkilat öz təsərrüfat fəaliyyəti prosesində çoxlu sayda müxtəlif iqtisadi əməliyyatlar həyata keçirir. Hər bir əməliyyat, növlərin və ya vəsaitlərin mənbələrinin dəyişməsinə səbəb olur və bəzən bu, eyni zamanda baş verir.

Bu dəyişikliklər mühasibat balansında əks olunur. Balans maddələrindəki dəyişikliklərin xarakterindən asılı olaraq, təsərrüfat əməliyyatlarını 4 növə bölmək olar:

  1. Yalnız mühasibat balansının aktivində dəyişikliklərə səbəb olur, onun bir maddəsi artır, digər maddəsi isə təsərrüfat əməliyyatlarının məbləğinə azalır. Belə bir planın təsərrüfat əməliyyatlarının nəticəsi yalnız təsərrüfat vəsaitlərinin dəyişikliklərindən, balans valyutasından ibarətdir, yəni, onun yekunu dəyişilmir.
  2. Təsərrüfat vəsaitləri mənbələrinin tərkibinin və strukturunun azaldılması üzrə əməliyyatlar. Onlar yalnız balans passivinə təsir edir: bir maddə artır, digəri azalır, valyuta isə dəyişilmir.
  3. İkiqat artım əməliyyatları, eyni zamanda həm balans aktivində, həm də passivində artıma səbəb olur. Valyuta, iqtisadi əməliyyatın məbləği qədər artır.
  4. İkiqat azalma əməliyyatları, bu əməliyyatlar nəticəsində baş verən dəyişiklikləri əks etdirir: aktiv və passiv – eyni məbləğdə azalır, bu isə balansda valyutanın eyni məbləğdə azalmasına gətirib çıxarır.

Mühasibat balansının təsnifatı:

Balanslar tərtib edildiyi vaxta görə bölünürlər: daxilolma, cari (ilkin, daxil olan, aralıq və yekunlaşdırıcı), müflis olmağa yaxın, ləğv edilən, ayırıcı və birləşdirici.

Tərtib mənbələrinə görə: inventar, kitab, ümumi.

İnformasiya həcminə görə: tək, xülasə, konsolidasiya edilmiş.

Fəaliyyət xarakterinə görə: əsas fəaliyyət, digər fəaliyyətlər.

Mülkiyyət formalarına görə: dövlət, kollektiv, özəl, qarışıq.

Hesabat metodlarına görə: ümumi balans, xalis balans (hazırda fəaliyyət göstərir).


Müəssisənin mühasibat uçotunun təşkili