İqtisadiyyat elminin inkişaf tarixi (3-cü hissə)
Neoklasik nəzəriyyənin əsas ideyaları əmək, məhsul, pul, məhsul və xidmət bazarı və amillər bazarının əsas elementləri olduğu ümumi balanslı iqtisadi mühit haqqında ideyalardır. Azad rəqabət prinsipi və dövlətin qarışmaması prinsipi, bu sistemin əsas prinsipləridir.
Keynesianlıq. Ötən əsrin 30-cu illərinin böyük depressiyası təkcə bir çox inkişaf etmiş kapitalist ölkələrin iqtisadiyyatını sarsıtmaqla kifayətlənməyib, həm də bir çox iqtisadçıların kapitalizm iqtisadiyyatında dövlətin roluna olan baxışlarını dəyişib. İngilis Con Maynard Keynes tənzimlənən kapitalizm konsepsiyasını elmi şəkildə əsaslandırmışdı. 1936-cı ildə o, “Məşğulluq, faiz və pulun ümumi nəzəriyyəsi” adlı məşhur əsərini nəşr edərək, bununla da iqtisadi nəzəriyyədə yeni bir istiqamət yaratmışdı. Keynes, milli gəlirin, investisiyaların və istehlakın makroiqtisadi analizini inkişaf etdirmişdi. O müəyyən etmişdi ki, iqtisadiyyatın uğurlu fəaliyyətini təmin etmək üçün həm istehlak, həm də investisiya yönümlü səmərəli tələbat formalaşdırılmalıdır. Məşğulluğun tənzimlənməsi, kreditin əlçatanlığının təmin edilməsi, sahibkarlara yardım və antiinflyasiya siyasəti vasitəsilə dövlət biznesi proqnozlaşdırılan edə bilər, cəmiyyət isə sosial stabil təsir göstərə bilər.
Monetarizm. XX əsrin 70-ci illərində inflyasiya bazar iqtisadiyyatında daimi hadisəyə çevrildi. Bu, monetarizm şəklində neoklasik iqtisadi nəzəriyyənin dirçəlişinə gətirib çıxardı. Amerikalı iqtisadçı Milton Fridmanın hazırladığı monetarizm nəzəriyyəsi iqtisadiyyatın inkişafında həlledici amil kimi pulları tanıyır. Keynes nəzəriyyəsinə qarşı monetaristlər hesab edirlər ki, kredit-pul tənzimlənməsinə əhəmiyyətli dövlət müdaxiləsi, bazar mexanizminin normal fəaliyyətini poza bilər. Ona görə də dövlətin iqtisadiyyata müdaxiləsi minimal funksiyalarla məhdudlaşmalıdır.