Bruney sultanlığı (1-ci hissə)
Biz bu ölkə haqqında nə bilirik?
Bu ölkənin küçələrində asqırmaq olmaz. Əgər, təsadüfən asqırsanız, sizə dərhal böyük bir cərimə yazılacaq.
Bu ölkədə nələrisə barmaqla göstərmək, sarı rəngdə geyim geyinmək qəti qadağandır.
Allah qorusun, birdən kiminləsə əl tutub görüşəsiniz və ya ayaqqabınızın altını nümayiş etdirmək fikrinə düşəsiniz.
Burada həyat darıxıdırıcıdır – nə “gecə həyatı” var, nə nə bir gecə barı və ya diskoteka var.
Amma, buna baxmayaraq, hər il milyonlarla insan bu ölkəyə gəlməyi arzu edirlər.
Hər yan yaşıllıqla örtülüb.
Bruney sultanlığı Cənub-Şərqi Asiyanın xəritəsində kiçik bir yerdir.
Amma, hələ XVI əsrdə bu iri və güclü bir dövlət idi – onun ərazisi təkcə nəhəng Kalimantan adasının böyük bir hissəsini əhatə etmirdi, həm də hazırda İndoneziyanın tərkibində olan bir sıra qonşu adalar da onun tərkibinə daxil idi. Lakin, bəzi Bruney sultanlarının səhlənkarlığı nəticəsində onun ərazisi 10 dəfə azalıb! Bu gün qərbdən şərqə ölkəni avtomobildə cəmi 2 saata qət etmək mümkündü. Qəribə də olsa ərazilərin kəskin şəkildə azalması, sərvətin kəskin şəkildə artmasına gətirib çıxardı. Öz torpaqlarının demək olar ki, hamısını itirən Bruney sultanları dünyanın ən varlı adamlarına çevrildilər. Bu gün Bruney Sultanlığı – planetin ən mikroskopik ölkələrindən biridir. Və eyni zamanda ən varlı ölkələrindən biri. Bütün bunların səbəbi neftdir. Dünyanın istənilən otelində bir həftə qalan Bruney sultanı təkcə çay pulu kimi 200 min dollarlıq pul hədiyyə edir.
Bruney sözü tərcümədə “dünyanın bəxtiyar iqamətgahı” mənasını verir. Və bu həqiqətən də belədir. Əgər, siz bruneyliyə nə qədər vergi ödəyirsən sualını versəniz, təəccüblə üzünüzə baxar – bu axmaq əcnəbi görəsən, bilmirmi ki, Bruney sakinləri heç bir vergi ödəmirlər. Əgər, sadə bruneylilər verginin nə olduğunu bilmirlərsə, ölkənin maliyyə naziri də xarici borclar üzrə ödənilən faizlər barədə məlumatsızdır. Çünki, Bruneyin prinsipcə xarici borcu yoxdur. Amma, sadə bruneyli bunun müqabilində yetərincə pul məbləği olan bir bank hesabının varlığından xəbərdardır. Ən kasıb Bruney vətəndaşının belə illik gəliri 20 min dollardan çox edir.
Düzdür, Bruneydə də yoxsullar var.
Onlar həyatlarından narazıdırlar – özlərinə yaxta, təyyarə almaq və ya saray tikdirmək imkanları yoxdur. Onların hər birinin evi 6-7 otaqdan ibarət olur, qarajlarında 2-3 tamamilə yeni avtomobil dayanır və “kasıb” bruneyli özünə toxtaqlıq vermək üçün sadəcə fikirləşir ki, qonşusu da elə onun özünün malik olduğu oxşar şəraitdən bəhrələnir. Əslində bruneyli kasıblar kommunizmdə yaşamasalar da, ən azından “insana dəyər verən sosializmdə” yaşayırlar. Onlar demək olar ki, işləmirlər, amma dövlətdən o dərəcədə səxavətli dotasiya alırlar ki, onlara orta səviyyəli avropalılar belə qibtə apara bilər. Yeri gəlmişkən, Bruneydə şüşə və betondan tikilmiş ultra müasir binaların qonşuluğunda daxmalara da rast gəlmək olur. Lakin, “təzadlar şəhəri sayılan Nyu-Yorku” xatırlamağa tələsməyin.
Hər bir belə “daxma” sivilizasiyaya məxsus bütöv rifah dəsti – peyk antennalarından tutmuş, sensorlu su çənlərinə kimi hər şeylə təchiz edilib. Sadəcə həmin sakinlər öz keçmişlərini çox sevirlər. Öz ulu babalarının yaşadıqalrı kimi həyat sürmək istəyirlər və yeni, ultra müasir evlərə köçmək istəmirlər. Düzdür, bununla belə peyk antenalarından əl çəkməyi də düşünmürlər.
Teleqram qrupumuza üzv olun
